En Özel Hıdırellez Gelenekleri! Hıdırellez'de Hangi Dualar Edilir, Hangi Ritüeller Yapılır?
Mayıs ayının gelmesiyle birlikte, hepimizi her yıl coşkuyla kutlanan Ruz-ı Hızır ya da daha yaygın olarak bilinen adıyla Hıdırellez heyecanı sardı. İslamiyet öncesi dönemden beri süregelen ve çoğu kişi tarafından büyük bir keyifle kutlanan bu özel gün, 2017 yılından beri UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'nde de yer alıyor. Türk kültürü ve dünyası için büyük bir değer taşıyan Hıdırellez'de yapılması gerekenler ise pek çok kişi tarafından araştırılıyor. Peki, baharın gelişinin kutlandığı bu özel günde Hıdırellez duası nasıl edilir? Hıdırellez gelenekleri nelerdir?
İşte, eşsiz Hıdırellez gelenekleri...
Hıdırellez'in Tarihi ve Kökeni
Hıdırellez hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır. Bu teorilerden bazıları, bu özel günün Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu kültürlerine dayandığını öne sürerken, diğerleri ise onun İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inanışlarına dayandığını iddia etmektedir.
Detaylı Bilgi İçin Haberimizi Ziyaret Edebilirsiniz 👇
Hıdırellez Gelenekleri Nelerdir?
Hızır'ın dolaştığına inanılan bu yeşil alanlarda çiçek toplanır, oyunlar oynanır ve baharın ilk kuzusu kesilerek yenilir. Toplanan çiçeklerin kaynatılıp içilmesi, hastalıklara iyi geleceği düşünülür ve bu su ile kırk gün boyunca yıkanmanın, kişiyi gençleştireceği ve güzelleştireceği inanılır.
'Hızır Hakkı' adına kuzu kesme geleneği, Hızır'ın var olduğuna inanılan her yerde yaygın bir uygulamadır. Diyarbakır'da bu ritüel, Ciğaret adı verilen ayrı bir törenle gerçekleştirilir. Baharın taze kuzusunu yemenin, bedenlere sağlık ve canlılık katacağına inanılır.
Hızır'ın dokunduğu şeylerin bereketlendiği inancıyla, Hıdırellez arifesinde yiyecek kapları, ambarlar ve para keseleri açık bırakılır.
Ev, bağ, bahçe isteyenler istediklerinin minyatür modelini yaparlar; altın ve benzeri ziynet eşyaları isteyenler ise ağaç yapraklarını kollarına veya boyunlarına takarlar. Bu ritüellerle isteklerine kavuşacaklarına inanırlar.
Gelin, Hıdırellez'de neler yapılır birlikte görelim... 👇
Hıdırellez gecesi evlerin kapıları çiçeklerle süslenir...
Hıdırellez gecesi evlerin kapısına yeşil otlarla süslenir. Süslemelerde özellikle ısırgan otu tercih edilir. Isırgan otunun, hayvanların bol süt vermesini sağlayacağına ve kapısına asıldığı eve yapılan büyülerin tutmayacağına inanılır.
Hıdırellez Ateşi Yakılır!
Hıdırellez gecesinin en bilinen geleneği, dört yol ağzına ateş yakmaktır. Bu ateşin üzerinden 3 kez atlanır.
Üç kez ateşten atlayan kişinin, kış boyunca üzerine çöken miskinlik ve uyuşukluğun gideceğine inanılır. Hareketsizlikten kurtulan bu kişinin hayatına bereket gelir, dert ve kederleri üzerinden dökülür.
Hıdırellez Dileği Gül Ağacına Ne Zaman Asılır?
Hıdırellez gününün en belirgin geleneklerinden biri, gül ağacına dilek dilemektir. Hıdırellez gününden önceki akşam, insanlar dileklerini bir kağıda yazıp veya çizip gül ağacının dalına bağlarlar. Bu dilek kağıtları, gül ağacının dibine de gömülebilir.
Rivayetlere göre, 5 Mayıs akşamı, ezan sesiyle birlikte, gül dallarına para asılır veya açık cüzdanlar bırakılır. Gül ağacının bereket getirdiğine inanıldığından, ağacın dibine bozuk para gömmek de oldukça yaygındır. Bu eski bir gelenektir ve bir zamanlar, para bir kese içerisine konulup gülün dibine gömülürdü. Bu ritüel, bolluk ve bereketin sembolüdür ve kişinin varlıklı olma hayalini temsil eder.
Ertesi sabah, yani 6 Mayıs'ta, asılan paralar veya cüzdanlar erkenden toplanır. Ayrıca, evdeki her birey için yedi adet fasulye veya nohut ekilir. Bu, gelebilecek kötülüklerin bu fasulye veya nohutlara çekilmesi ve ev halkını koruması için yapılır.
Hızır Sopası Geleneği
Bazı bölgelerde, sağlık sorunlarına ve ağrılara karşı bir çözüm olarak kabul edilen 'Hızır Sopası' geleneği bulunmaktadır. Bu geleneksel inanışa göre, Hızır Sopası'nın ağrıyan kısımlara uygulanması durumunda, ağrıların hafifleyeceği ya da tamamen geçeceği düşünülür. Bu tür inanışlar, tarihsel ve kültürel bağlamda, insanların hastalıklarla başa çıkmak için başvurdukları yöntemler arasında yer alır.
Bu örnekte olduğu gibi, bazen bu yöntemlerin bilimsel bir temeli olmasa bile, insanlar üzerinde psikolojik bir etki yaratabilir ve ağrıları hafifletebilir. Ancak, her zaman için sağlıkla ilgili sorunlarda profesyonel tıbbi yardım alınması önemlidir.
Baht Açma Törenleri
Hıdrellez kutlamaları, Türkiye'nin birçok bölgesinde, baht açma ritüelleriyle birlikte gerçekleştirilir. Bu ritüeller, genellikle talih ve kısmetini açmak isteyen genç kızlar ve kadınlar tarafından uygulanır.
- Bu uygulamada, gençlerin ve kadınların yüzük, küpe gibi kişisel eşyalarını bir çömleğe bırakmaları istenir. Daha sonra çömleğe su eklenir ve ağzı sıkıca kapatılır. Bu çömlek, bir gül ağacının altında bir gece boyunca bekletilir. Ertesi gün, kadınlar toplanır ve çömleği ortaya koyarak, maniler söyleyerek eşyaları çıkarırlar.
Bu ritüel, Türkiye'nin farklı bölgelerinde farklı isimlerle anılır. İstanbul ve çevresinde 'baht açma' olarak bilinirken, Denizli ve çevresinde 'bahtiyar', Yörük ve Türkmenler arasında 'mantıfar', Balıkesir ve çevresinde 'dağara yüzük atma', Edirne ve çevresinde 'niyet çıkarma' ve Erzurum'da 'mani çekme' olarak adlandırılır. Bu çeşitlilik, Türkiye'nin zengin kültürel çeşitliliğini ve Hıdrellez kutlamalarının bu çeşitliliğin bir parçası olduğunu gösterir.
Yoğurt Mayalama Geleneği
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinin Yörük köylerinde, bir yıllık yoğurt mayası elde etmek için özgün bir yöntem izlenir. Bu yöntem, Hıdırellez günü ve onu takip eden iki gün boyunca sabah ezanı ile şafak sökmesi arasında doğadan toplanan çiy tanelerine dayanır.
Bir diğer ilginç yoğurt yapım yöntemi ise Trabzon'un Şalpazarı İlçesi'nde görülür. Burada, yoğurt mayasına gerek duyulmadan yoğurt yapılır. Mayalanma sıcaklığındaki sütün içerisine, besmele okunarak bir tahta kaşık bırakılır. Bu şekilde elde edilen maya, bir yıl boyunca kullanılır ve sonrasında yenisiyle değiştirilir.
Hıdırellez Sofrası Kurmadan Önce Okuyun 👇
Hıdırellez'de Nar Kırma
Pek çok inanışa göre bereketi temsil eden ve kutsal sayılan nar, ile yapılan ritüeller de son derece önemlidir. Hıdırellez'de nar kırma ritüeli için evin kapı eşiğinde durulur. Dua ve dilekler edildikten sonra, nar yere atarak patlatılır.
Bu inanışa göre, nar taneleri ne kadar geniş ve uzak bir alana yayılırsa, bereket ve bolluğun o yıl, o evde o kadar çok bulunacağına inanılır. Nar kırma, 21 Aralık tarihinde de yapılan özel bir gelenektir.
Hıdırellez Duası Nasıl Edilir?
Hıdırellez gecesi dua edilir ve dileklerin gerçekleşmesi için sabırla beklenir. Hıdırellez, hem bir bayram hem de bir dua ritüeli olarak, insanların dileklerini gerçekleştirmek ve bereket getirmek için yapılan özel bir gündür. Hıdırellez duası, insanların dileklerini gerçekleştirmek ve bereket getirmek için yaptığı bir ritüeldir. Bu ritüel, Hıdırellez gecesi yapılır ve insanlar bu gece dileklerini gerçekleştirmek ve bereket getirmek için dua ederler. Bu özel gecede, isteyenler dileklerini bir kağıda yazabilir ve bu kağıdı bir ağaca asabilirler.
- Dua, genellikle şu şekildedir: 'Ey Yüce Allah'ım, Hızır'ın yardımıyla dileklerimi gerçekleştir. Beni, ailemi ve sevdiklerimi koru. Bana ve sevdiklerime sağlık, mutluluk ve başarı ver. Bolluk ve bereket getir. Hıdırellez'in bereketini üzerimize yağdır. Amin.'
Ayrıca, Hızır'ın yardımına değinerek, İslam mitolojisindeki bu önemli figürün insanlara yardım ettiğine olan inancın vurgulandığı bir dua da vardır. Bu dua ile kişi yaşadığı zorluklar karşısında Allah'tan yardım istiyor, İslam'daki teslimiyet ve güven duygusunu yansıtıyor:
- 'Bismillahirahmanirahim. Bin bir adım bir adım /Allah bir adım adım. Kerim kerem Allah. Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah. La ilaha illallah Muhammeden Resullullah yetiş imdadıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada. Amin.'
Dilekler dilendi, dualar edildi ateşten atlandı... Şimdi sıra geldi en önemli noktaya: Aldığın kadar ver, verdiğin kadar al!
Hıdırellez günü kalp kırmak, bitkilere, hayvanlara zarar vermek, aç gözlülük, dedikodu yapmak ve kötülük etmek yok! Hatta, Hıdırellez günü sokak hayvanlarını beslemek, komşunuza yardım etmek, ağaç dikmek; bize hayat veren doğaya can vermek çok önemlidir.
Bugün gülmek, eğlenmek, dans etmek, festival, konser, panayırlara katılmak yalnızca hayat enerjinizi artırmakla kalmaz; hayatınıza sağlık, neşe, bolluk ve bereket de katar.
Hıdırellez Kur'an'da Geçiyor mu?
Kur'an'ın Kehf Suresi, Musa ve genç bir adamın hikayesini anlatır (6082). Bu sure dahil, Kur'an'ın hiçbir yerinde Hızır ismine rastlanmaz, ancak çeşitli hadislerde bu isim kullanılır. Hikayenin geçtiği, 'iki denizin birleştiği yer' olarak tanımlanır. Musa ve genç adamın uzun bir yolculuk sırasında yanlarında taşıdıkları balığın kaçmasıyla başlayan olaylar silsilesi, 65. ayette 'Derken kullarımızdan bir kul buldular ki, biz ona katımızdan bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik' ifadesiyle, Hızır'a atıfta bulunulur.
Yorum Yazın